somatyczne

Somatyczne to przymiotnik pochodzenia łacińskiego (soma – ciało) używany w języku polskim w znaczeniu odnoszącym się do ciała i cech fizycznych, w odróżnieniu od aspektów psychicznych. W praktyce termin ten występuje w wielu dziedzinach nauki i medycyny; kontekst często wskazuje, czy chodzi o organizm, tkanki czy procesy fizjologiczne.

W biologii i genetyce pojęcie obejmuje komórki somatyczne, czyli wszystkie komórki organizmu z wyjątkiem gamet. Mutacje somatyczne powstają w komórkach niebędących komórkami rozrodczymi i nie są dziedziczne. Względnie popularny jest także termin „mosaik somatyczny” opisujący obecność różnych genotypów w różnych komórkach jednego organizmu.

W sferze neurofizjologii i anatomii termin „somatyczny” odnosi się do układu somatycznego, obejmującego nerwy kontrolujące ruchy dowolne i czucie z powierzchni ciała. Przewodnictwo sygnałów odbywa się w drogach somatosensorycznych, a somatotopowe organizacje receptorów odzwierciedlają mapę ciała w mózgu.

W medycynie i psychologii „somatyczne objawy” oznaczają dolegliwości fizyczne bez oczywistej organicznej przyczyny lub których nasilenie wiąże się z czynnikami psychicznymi. Termin obejmuje pojęcie zaburzenia somatycznych objawów (somatic symptom disorder). W praktyce bywa także używany w kontekstach terapii ciała, na przykład w podejściach somatycznych.