czucie

Czucie to polskie słowo określające percepcję bodźców oraz doznania wynikające z działania zmysłów. W potocznym użyciu odnosi się do fizycznych doznań, takich jak dotyk, temperatura, ból, a także do wewnętrznych lub emocjonalnych wrażeń. W medycynie czucie opisuje funkcję somatosensoryczną odpowiedzialną za odbieranie różnorodnych bodźców, które docierają do ośrodkowego układu nerwowego.

Wywodzi się z czasownika czuć „to feel”; w polszczyźnie funkcjonuje od dawna w sensie zarówno dosłownym, jak i przenośnym. W naukach medycznych czucie jest jednym z podstawowych pojęć w ocenie funkcji sensorycznych.

Podstawowe modalności czucia obejmują dotyk oraz bodźce mechaniczne, temperaturę, ból oraz propriocepcję (położenie i ruch ciała) i kinestezję. W praktyce klinicznej czucie dzieli się na czucie somatyczne i trzewne; testy neurologiczne oceniają różne dermatomy i zakres czucia w zależności od uszkodzeń.

Utrata czucia (anestezja), osłabienie czucia (hipoestezja) lub zaburzenia czucia (parestezje) są typowymi objawami chorób nerwów obwodowych, cukrzycy, stwardnienia rozsianego i innych stanów. Diagnostyka obejmuje badania neurologiczne, testy czucia oraz monitorowanie funkcji dotyku i propriocepcji.

Poza medycyną czucie bywa używane w sensie intuicji, wyczucia sytuacji lub moralnego sądu, na przykład w zwrotach „czucie rytmu” lub „czucie kontekstu społecznego”.