karbonaten

Karbonaten zijn mineralen waarin de koolstofatoomgroepen CO3 2- de kern vormen. De bekendste karbonaten zijn calciet en aragoniet (beiden CaCO3), dolomiet (CaMg(CO3)2), magnesiet (MgCO3) en sideriet (FeCO3). Er bestaan talloze andere koolstofhoudende mineralen waarin verschillende metalen zijn ingebed. Karbonaten komen veel voor in sedimentaire gesteenten en spelen een belangrijke rol in metamorfose en diagenese.

Structuur en eigenschappen: Calciet en aragoniet zijn polymorfen van CaCO3, wat betekent dat ze chemisch identiek zijn maar verschillende kristalstructuren hebben. Dolomiet is een dubbelcarbonaat met afwisselende Ca- en Mg-lagen. Magnesiet en sideriet behoren tot veel voorkomende koolstofhoudende mineralen. Karbonaten reageren met zure oplossingen en geven CO2 af; dit onderscheidt ze van vele andere mineralen. Kristallen kunnen variëren van romboëdrisch (calciet) tot orthorombisch (aragoniet), afhankelijk van het mineraal.

Ontstaan en voorkomen: Karbonaten komen voor in sedimentaire gesteenten zoals kalksteen en dolostoon, die vaak uit biologische afzetting of chemische precipitatie voortkomen. Biologische productie in mariene omgevingen levert CaCO3 via schelpen en koralen. In metamorfose kunnen carbonaten transformeren naar marmer of dolomiet.

Economisch belang: Karbonaten vormen een belangrijke groep gesteente-mineralen. Kalksteen en marmer worden op grote schaal gebruikt in bouw en cementproductie; dolomiet levert bouwmaterialen en magnesiumbronnen. In bredere zin spelen koolstofhoudende carbonaten een rol in de koolstofcyclus en leveren isotopenonderzoek informatie over het paleoklimaat.