inkomstenafhankelijk

Inkomstenafhankelijk is een begrip uit publiek beleid en verwijst naar regels, uitkeringen of lasten waarvan de hoogte of de eligibility afhankelijk is van iemands inkomen. Met andere woorden: hoe meer iemand verdient, hoe groter of kleiner de tegemoetkoming kan zijn, of wie er in aanmerking komt kan variëren naargelang het inkomen.

Mechanismen die dit concept mogelijk maken, zijn onder meer means-testing, progressieve kortingen en inkomensgrenzen. Means-testing bepaalt dat ondersteuning uitsluitend beschikbaar is voor huishoudens onder een vastgesteld inkomensniveau. Progressieve kortingen nemen af naarmate het inkomen stijgt, of de hoogte van toeslagen groeit alleen tot een bepaald punt. Inkomensgrenzen geven expliciet aan wie recht heeft op een bepaalde regeling.

Toepassingen van inkomstenafhankelijk beleid komen voor in belastingen, toeslagen en sociale zekerheid. Voorbeelden zijn inkomensafhankelijke combinatiekorting voor werkende ouders, arbeidskorting die meegroeit met het loon maar vervolgens kan afnemen, en zorgtoeslag die hoger is voor lagere inkomens. Ook andere belastingkortingen en premies kunnen op inkomen worden afgestemd.

Voordelen van inkomstensafhankelijk beleid zijn onder meer gerichte steun aan mensen met lage inkomens en een grotere herverdeling. Nadelen kunnen complexiteit en administratieve lasten zijn, evenals mogelijke prikkels die invloed hebben op werkkeuze of reportage-inspanningen bij hogere inkomens.

Bij de ontwerpen van inkomstensafhankelijke regelingen spelen factoren als nauwkeurige inkomstenmeting, periodieke indexering, transparantie en het voorkomen van ongewenste prikkels een belangrijke rol.