holocaustliteratuur

Holocaustliteratuur is de verzamelnaam voor literaire werken die de Holocaust belichten: de genocide op Joden en andere groepen door nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog en de daarmee samenhangende herinnering. Het genre omvat directe getuigenissen van overlevenden, maar ook fictie en essays die de ervaringen, morele vraagstukken en de nasleep in beeld brengen. Teksten worden in diverse talen geschreven en hebben vaak educatieve en herinneringsfuncties.

Voorbeelden van bekende teksten en schrijvers zijn Anne Frank met haar dagboek; Elie Wiesel met Night; Primo Levi met If This Is a Man; Tadeusz Borowski met This Way for the Gas, Ladies and Gentlemen; Viktor Frankl met Man's Search for Meaning. Daarnaast bestaan romans, poëzie en toneelstukken die de Holocaust vanuit verschillende perspectieven benaderen. In de Nederlandse literatuur speelt herinneringsliteratuur een belangrijke rol, maar het veld is wereldwijd en interdisciplinair.

Typische thema's zijn overleving, schuld en schuldtoewijzing, de werking van totalitarisme en genocide, de grenzen van menselijkheid en de rol van herinnering in identiteitsvorming. Een belangrijk aandachtspunt is de ethiek van representatie: hoe geweld en trauma getrouwd kunnen worden zonder instrumentaliteit of voyeuristische affiches. In academische discussies wordt onderscheid gemaakt tussen getuigenisliteratuur, historische documentatie en postmemoriale literatuur die de herinnering aan de Holocaust door generaties na de oorlog onderzoekt. Die literatuur dient vaak een educatieve en herdenkende functie en stimuleert debat over antisemitisme en vervolging.