gezondheidspreventie

Gezondheidspreventie is het geheel van maatregelen en beleid dat gericht is op het voorkomen of uitstellen van ziekte, letsel en vroegtijdige sterfte door het aanpakken van risicofactoren en determinanten van gezondheid. Het doel is om de gezondheid en het welzijn van individuen en bevolkingsgroepen te verbeteren, vaak nog voordat klachten ontstaan.

Drie niveaus van preventie worden onderscheiden. Primaire preventie richt zich op het voorkomen van ziekte en aandoeningen door bijvoorbeeld vaccinatie, bevordering van een gezonde leefstijl, rookstop en maatregelen die de leefomgeving veiliger maken. Secundaire preventie omvat screening en vroege opsporing zodat behandelingen eerder kunnen beginnen en complicaties kunnen worden voorkomen. Tertiaire preventie probeert bij aanwezige aandoeningen de gevolgen te beperken, herstellende functies te verbeteren en verdere achteruitgang te voorkomen, bijvoorbeeld via revalidatie en patiënteneducatie.

Gezondheidspreventie vindt plaats binnen een bredere benadering van gezondheidbevordering en volksgezondheid. Beleid, zorgpraktijk en maatschappelijke organisaties werken samen om risicofactoren te verminderen, ziekten te voorkomen en de veerkracht van gemeenschappen te vergroten. Interventies berusten op wetenschappelijke evidentie en worden geëvalueerd op effectiviteit en kostenefficiëntie.

Effectiviteit wordt gemeten aan de hand van daling in incidentie en mortaliteit, verbeteringen in kwaliteit van leven en economische impact. Uitdagingen zijn onder meer ongelijkheid in toegang tot preventie, variaties in effectiviteit tussen populaties, en de haalbaarheid en financiering van preventie-programma’s in de praktijk. Gezondheidspreventie is een kernonderdeel van publieke gezondheid en vormt een brug tussen preventie en curatieve zorg.