gesmeerde

Gesmeerde is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iets is gesmeerd of bedekt met een substantie. Het is afgeleid van het werkwoord smeren; de vorm gesmeerde verschijnt wanneer het vóór een zelfstandig naamwoord staat (attributief gebruik), bijvoorbeeld een gesmeerde boterham. Predicatief kan men ook zeggen dat iets gesmeerd is, zoals een brood dat gesmeerd is met boter.

In de praktijk wordt gesmeerde vooral toegepast op voedsel of oppervlakken die met een smeersel of vette laag zijn bedekt. Voorbeelden zijn een gesmeerde boterham, brood dat met boter of jam is besmeerd, of een bord gesmeerd met olie. Zinsconstructies zoals "het brood is gesmeerd" of "het brood is met boter gesmeerd" komen veel voor. Ook kan de term gebruikt worden voor oppervlakken die met een smeersel zijn behandeld, bijvoorbeeld een pan die met olie is gesmeerd.

Etymologie en grammaticale aanduiding: gesmeerde is de attributieve vorm van het voltooid deelwoord van smeren. Het voltooid deelwoord is gesmeerd; wanneer het als adjectief vóór een zelfstandig naamwoord staat, krijgt het de -e-uitgang: gesmeerde boterham. In predicatieve positie blijft de vorm gesmeerd: het brood is gesmeerd.

Zie ook: smeren, smeersel, smeerwerk.