geslachtsverschillen

Geslachtsverschillen zijn verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke organismen en, in de sociale wetenschappen, tussen mannen en vrouwen in rollen, verwachtingen en gedrag. Het begrip wordt gebruikt in biologie, geneeskunde en sociale wetenschappen en omvat zowel biologisch bepaalde verschillen als variatie en overlap tussen individuen.

Biologische geslachtsverschillen hebben hun oorsprong in chromosomen, gonaden en hormonen. Ze leiden tot primaire en secundaire seksekenmerken en beïnvloeden lichamelijke kenmerken zoals lengte, spiermassa en botdichtheid. Er is doorgaans overlap tussen de seksen en individuele variatie is groot. Bovendien kunnen sommige aandoeningen of het beloop van ziekten verschillend zijn tussen mannen en vrouwen; dergelijke verschillen hangen vaak samen met hormoonhuishouding en genotype, maar zijn niet universeel.

Sociaal-culturele geslachtsverschillen ontstaan door genderrollen, opvoeding, onderwijs en arbeidsmarktfactoren. Ze uiten zich in voorkeuren, beroepskeuzes, beloningsverschillen en vertegenwoordiging in leiderschap. De omvang van deze verschillen verschilt sterk tussen samenlevingen en over tijd; context en beleidsmaatregelen kunnen ze versterken of verkleinen.

In de wetenschappelijke literatuur is er discussie over de relatieve bijdrage van biologie en omgeving. Kritieken waarschuwen voor essentialisme en het riskeren van stereotypering. Concluderend bestaan er weliswaar verschillen op groepsniveau, maar vormen de verschillen tussen individuen vaak de grootste variatie; beleid en praktijk moeten rekening houden met zowel biologische mogelijkheden als sociale factoren, zonder te veralgemenen.