generatietijden

Generatietijden zijn de tijdsduur tussen de geboorte van een individu en de geboorte van zijn nakomelingen. In populatiebiologie kan de term ook worden gebruikt voor de tijd die een soort nodig heeft om zijn populatie te verdubbelen, met name bij micro-organismen in laboratoriumomstandigheden.

Voor zoogdieren, planten en andere organismen verwijst generatietijd vaak naar het generatietijdvak of generation interval: de gemiddelde duur tussen de geboorte van ouders en de geboorte van hun nakomelingen. Deze waarde varieert sterk tussen soorten en door omgevingsfactoren; bij mensen wordt een gemiddelde generatie tijd vaak geschat op ongeveer 25 jaar.

In microbiologie spreekt men meestal van verdubbelingstijd of generation time als de tijd die nodig is voor de populatie om te verdubbelen. Bij veel bacteriën onder optimale omstandigheden ligt deze tijd tussen circa 20 minuten en enkele uren. De relatie tussen tijd en populatiegrootte kan worden gemodelleerd met N(t) = N0 × 2^(t / T_g) of met N(t) = N0 e^(kt), waarbij T_g de verdubbelingstijd is en k = ln 2 / T_g (of r = groeisnelheid).

Generatietijden kunnen worden bepaald door groeicurves te analyseren: de tijd tussen twee verdubbelingen, of door berekeningen uit groeisnelheden. Methoden omvatten het meten van optische dichtheid, koloniën of CFU-tellingen, en in sommige gevallen realtime PCR.

Factoren die generatietijden beïnvloeden zijn onder meer temperatuur, beschikbaarheid van nutriënten, zuurstof, pH en genetische eigenschappen. In de praktijk veranderen generatietijden vaak met de groeifase en onder stress, waardoor ze niet constant blijven. Generatietijden zijn cruciaal bij het bestuderen van populatiegroei, evolutie en ziekteverloop, en bij het plannen van microbiologische experimenten.