gendergerechten

Gendergerechten is een term in het Nederlands die verwijst naar beleid, rechtsnormen en sociale praktijken die gericht zijn op gendergerechtigheid en gelijke kansen voor alle genders. Het concept onderkent dat uitkomsten niet uitsluitend door individuele keuzes worden bepaald, maar ook door maatschappelijke structuren, instituties en culturele normen.

Het idee heeft wortels in de feministische beweging van de twintigste eeuw en ontwikkelde zich tot een beleidskader met gender mainstreaming als centrale aanpak. In de jaren negentig werd dit concept op Europees niveau en bij de Verenigde Naties omarmd als methode om genderaspecten in alle beleidsonderdelen te integreren.

Belangrijke thema's binnen gendergerechten zijn gelijke vertegenwoordiging, loonkloof, verdeling van betaalde en onbetaalde arbeid, en bescherming tegen gendergerelateerd geweld. Er is een verschil tussen gelijke behandeling (gelijkheid) en gelijke uitkomsten (equiteit). Intersectionaliteit laat zien hoe factoren als ras, klasse, seksuele oriëntatie en andere identiteiten samen met gender ervaringen beïnvloeden.

Praktische instrumenten omvatten anti-discriminatiewetgeving, genderbewust ontwerp, gendergeoriënteerde begroting, quota of targets voor representatie, verlof- en kinderopvangregelingen, en trainingen voor inclusie. Betrouwbare vooruitgang vereist geslachtsdisaggregatie in data en evaluatie van beleidsimpact.

Kritiek en uitdagingen bestaan uit zorgen over quotas als symboliek of afbreuk aan merit, culturele weerstand, en de moeilijkheid om vooruitgang te meten. Effectieve vooruitgang vereist betrokkenheid van mannen en brede maatschappelijke coalities.

Internationaal wordt gendergerechten gepromoot via de VN en de Sustainable Development Goals, met name SDG 5 Gendergelijkheid. De mate van vooruitgang verschilt per land en sector; loonkloven, ondervertegenwoordiging en geweld blijven in veel regio's aandachtspunten.