gemyeliniseerd

Gemyeliniseerd is een term uit de neuroanatomie die verwijst naar een axon met een myelineschede. Myeline is een vettige isolatielaag die rondom het axon ligt en de snelheid van zenuwimpulsen verhoogt door saltatoire geleiding. In het centrale zenuwstelsel wordt myeline gevormd door oligodendrocyten; in het perifere zenuwstelsel door Schwanncellen. Niet alle axonen zijn gemyeliniseerd; de aanwezigheid en dikte van de myelineschede variëren afhankelijk van neurontype en zenuw.

Een gemyeliniseerd axon onderscheidt zich door langere internodale segments en tussenliggende knopen van Ranvier, wat de snelheid van signaaloverdracht aanzienlijk versterkt. De myeline verlaagt de capacitantie van het axon en reduceert het energieverbruik dat gepaard gaat met hersenvloed en hernieuwde depolarisaties. Deze structuur maakt saltatoire geleiding mogelijk, waarbij impulsen snel van knoop naar knoop springen.

Ontwikkeling en variatie: myelinisering begint tijdens de zwangerschap voor sommige banen en vorderingen zetten zich voort in de vroege kinderjaren. In de CNS voltooien oligodendrocyten de myelinisatie van verschillende tracten in een maar patroon; in de PNS voltooien Schwanncellen de myelinatie in latere fasen. De mate van myelinisatie is relevant voor functionele eigenschappen zoals snelheid en precisie van sensorische en motorische signalen.

Clinical note: gemyeliniseerde zenuwen zijn gevoelig voor ziekten die myeline aantasten. Demyelinisatie, zoals bij multiple sclerose, leidt tot vertraagde of verstoorde zenuwgeleiding. Herstel kan condensatie van remyelinisatie en adaptieve compensatie omvatten, afhankelijk van herstelvermogen en locatie.