gebruikersbeheer

Gebruikersbeheer is het beheer van identiteiten en toegangsrechten binnen informatiesystemen. Het omvat het aanmaken, onderhouden en verwijderen van gebruikersaccounts, het toewijzen van rollen en machtigingen en het toezicht houden op naleving van toegangsbeleid. Het doel is veilige en efficiënte toegang tot systemen en data te waarborgen.

Belangrijke aspecten zijn authenticatie, autorisatie en identiteitsbeheer. Authenticatie verifieert de identiteit van een gebruiker, meestal via wachtwoorden, tokens of biometrische methoden. Autorisatie bepaalt welke taken of bronnen een gebruiker mag benaderen op basis van rollen, attributen of beleidsregels. Identiteitsgegevens, groepen en rollen spelen daarbij een centrale rol. Toegang kan worden geïmplementeerd via verschillende modellen, zoals RBAC (rol-gebaseerde toegang) en ABAC (attribuut-gebaseerde toegang); minder vaak MAC of DAC.

De levenscyclus van gebruikersaccounts omvat provisioning (aanmaken), mutaties (wijzigen), deprovisioning (verwijderen) en offboarding. Praktijken zoals self-service wachtwoordreset, gescheiden verantwoordelijkheden en least privilege dragen bij aan efficiëntie en veiligheid. Periodieke toegangsbeoordelingen en automatisering van provisioning en deprovisioning verbeteren governance.

Technologieën en standaarden spelen een sleutelrol. Directorydiensten zoals LDAP en Active Directory centraliseren identiteiten. Identity providers (IdP) en federatie via SAML of OpenID Connect ondersteunen Single Sign-On en cross-organisatie toegang. Autorisatie kan worden toegepast via ACLs, RBAC of ABAC, vaak in combinatie met logging en auditing voor compliance.