gebeurde

Gebeurde is de finite verleden tijd van het Nederlandse werkwoord gebeuren, wat betekenen ‘to happen’ of ‘to occur’ weergeeft. Het wordt gebruikt om aan te geven dat iets in het verleden heeft plaatsgevonden. De vorm wordt toegepast bij enkelvoudige onderwerpen: ik gebeurde, jij/je gebeurde, hij/zij/het gebeurde. Bij meervoud is de verleden tijd gebeurden: wij gebeurden, jullie gebeurden, zij gebeurden. Het werkwoord is daarmee een regular-zwichtige vorm in de verleden tijd (zwakke werkwoorden hebben hier meestal -de/-den eindpunten).

In zinnen met er als onpersoonlijk onderwerp is het gebruikelijk: Er gebeurde gisteren een ongeluk. Het ongeluk gebeurde in de namiddag. De tegenhanger in de voltooide tijd wordt gevormd met het participium gebeurd en het hulpwerkwoord zijn: Het ongeluk is gebeurd.

Gebeuren heeft het tegenwoordige vormen zoals gebeurt (derde persoon enkelvoud: Het gebeurt nu regelmatig) en gebeurt in combinatie met andere tijdsvormen in het gewone spraak- en geschreven taalgebruik. De voltooide tijd met hebben komt minder vaak voor omdat gebeuren meestal met zijn wordt vervoegd in de voltooide tijd: Het is gebeurd.

Etymologisch gezien behoort gebeuren tot de West-Germaanse stam en draagt het kenmerkende ge- prefix, zoals bij veel Nederlandse werkwoorden die een betekenis van voltooide handeling of gebeurtenis uitdrukken. Gebeuren heeft cognaten in andere Duitse talen en vormt de basis voor verwante woorden zoals gebeurtenis en gebeuringsvormen in het Nederlands.

Zie ook: gebeuren, gebeurtenis, gebeurd.