gangliën

Gangliën zijn verzamelingen van neuronale cellichamen die zich buiten het centrale zenuwstelsel bevinden. Ze vormen een belangrijk onderdeel van het perifere zenuwstelsel en dienen als schakel- en integratiepunten voor sensorische en autonome signalen.

Structuur en organisatie: een ganglion bevat neurale cellichamen, satellietglia en bindweefsel. Vanuit en naar deze cellichamen lopen vaak sensorische en motorische uitlopers, en de neuronen communiceren binnen het ganglion via interne neuronen. Gangliën fungeren als tussenstations die impulsen verwerken en verderleiden.

Typen: sensorische gangliën omvatten de dorsale wortelganglia van de wervelkolom en de ganglia van craniale zenuwen die sensorische informatie verwerken (bijv. ganglia van de nervus trigeminus en andere craniale zenuwen). Autonome gangliën bestaan uit sympathische en parasympathische ganglia; vele parasympathische ganglia bevinden zich nabij doelorganen. Het enterisch zenuwstelsel bevat ganglia in de myenterische en submucosale plexussen, die de lokale darmcontrole mogelijk maken.

Functie: gangliën registreren en verwerken sensorische input en dragen bij aan het plannen en regelen van autonome functies zoals hartslag, spijsvertering en bloeddruk. Ze dienen als tussenstations die impulsen verzenden naar en ontvangen van andere neuronen.

Ontwikkeling en ziekte: gangliën ontstaan uit neurale crestcellen tijdens de embryonale ontwikkeling en bevatten ondersteunende cellen zoals satellietglia. Aandoeningen kunnen ontsteking of tumoren betreffen, zoals ganglioneuromen of ganglioblastomen, hoewel dit zeldzaam is.

In de biologie van ongewervelde dieren dienen gangliën vaak als zenuwknooppunten en kunnen zij eenvoudige reeksen verwerking mogelijk maken.