figuurachtergrond

Figuurachtergrond verwijst naar de relatie tussen het onderwerp (figuur) en de omgeving waarin het voorkomt (achtergrond) in visuele media. Het beschrijft hoe de figuur wordt onderscheiden van de achtergrond en hoe die scheiding de aandacht van de waarnemer stuurt. De term wordt gebruikt in kunst, fotografie, grafisch ontwerp en visuele communicatie.

In de perceptie is figuur-achtergrond een kernbegrip uit de gestaltpsychologie. Het gaat om hoe de waarnemer een duidelijke figuur tegen een achtergrond kan scheiden, wat kan wisselen bij eenmaal opgenomen beelden (bijv. Rubin's vase). Het onderscheid tussen positieve ruimte (figuur) en negatieve ruimte (achtergrond) is daarbij cruciaal.

Toepassingen: in schilderkunst en beeldende kunst wordt de figuurachtergrond vaak gemanipuleerd met belichting, contrast en het silhouet om de figuur expliciet te maken; in fotografie kan een onscherpe achtergrond (bokeh) de figuur isoleren; in grafisch ontwerp bepaalt de scheiding via kleur, randen en compositie de leesbaarheid en visuele hiërarchie. Ook in informatieve beelden speelt de figuur-achtergrond tegenstelling een rol bij het benadrukken van gegevens.

Technieken en strategieën: gebruik van contrast, randformaat, afstemming van kleuren en helderheid, cropping en diepte van veld; het kiezen tussen een drukke achtergrond versus een eenvoudige vlak, en het toepassen van negatieve ruimte om de figuur te laten spreken.

Zie ook: Rubin's vase; positieve ruimte; negatieve ruimte; gestaltpsychologie.