evenwichtsprijs

Evenwichtsprijs is in de economische analyse de prijs waarbij de gevraagde hoeveelheid overeenkomt met de aangeboden hoeveelheid in een markt. Bij dit punt is er geen druk tot prijsverandering, omdat kopers en verkopers de gewenste hoeveelheden kunnen realiseren.

De evenwichtsprijs wordt bepaald door de interactie van vraag en aanbod. Als de marktprijs hoger ligt dan de evenwichtsprijs, ontstaat er een overschot; producenten leveren meer dan kopers willen kopen. Dit zet druk op de prijs naar beneden tot het overschot verdwijnt. Als de marktprijs lager ligt dan de evenwichtsprijs, ontstaat er een tekort; kopers vragen meer dan er wordt aangeboden. De prijs stijgt totdat het tekort verdwijnt.

Factoren die het evenwicht beïnvloeden zijn verschuivingen van de vraagcurve (bijvoorbeeld veranderingen in inkomen, prijzen van substituten en complementen, veranderingen in verwachtingen en het aantal kopers) en verschuivingen van de aanbodcurve (zoals kosten, technologie, prijzen van inputs, verwachtingen en het aantal aanbieders). Door dergelijke verschuivingen verandert het evenwicht in P en Q.

Relevante concepten: in een theoretisch model van volkomen mededinging leidt het evenwicht tot allocatieve efficiëntie, omdat marginale baten gelijk zijn aan marginale kosten.

Beperkingen en afwijkingen: in de praktijk bestaan marktfalen zoals externe effecten, informatieasymmetrie en marktmacht, waardoor de evenwichtsprijs niet altijd optimale uitkomsten oplevert. Overheidsingrepen zoals prijsplafonds of -vloeren kunnen het evenwicht verstoren. Daarnaast kan de aanpassing naar evenwicht lang duren vanwege transactiekosten en andere fricties.

Samenvattend biedt de evenwichtsprijs een fundamenteel concept om prijs en hoeveelheid in markten te verklaren en te analyseren bij schokken en beleidsveranderingen.