bulkdichtheid

Bulkdichtheid is de massa van een bulkgoed per eenheid volume, inclusief de ruimte tussen de deeltjes. De eenheden zijn meestal kilogram per kubieke meter (kg/m3) of gram per kubieke centimeter (g/cm3). In de praktijk wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende meetprocedures die bepalen hoe efficiënt de deeltjes in het volume zijn verpakt.

In de bodemkunde wordt bulkdichtheid vaak gebruikt om de droge massa van de bodem per totaal volume aan te geven, oftewel massa per volume van de bodem inclusief de poriën. Hierbij spreken we soms van droge bulkdichtheid. Voor bodems wordt ook wel gesproken van de bulkdichtheid van mineralen versus organische stof, omdat organisch materiaal de bulkdichtheid verlaagt.

Er bestaan meerdere meetmethoden. De losse bulkdichtheid wordt bepaald door een afgekorte hoeveelheid stof in een gevuld volumemeting- recept te wegen, zonder extra druk. De getapte bulkdichtheid daarentegen wordt gemeten nadat het materiaal in een container is getikt of geshort, waardoor de holtes kleiner worden en het volume stabieler is. De relatie tussen bulkdichtheid, porositeit en dichtheid van de deeltjes is fundamenteel: porositeit ≈ 1 − (bulkdichtheid / deeltjesdichtheid). Voor mineralen ligt de deeltjesdichtheid doorgaans rond 2,65 g/cm3.

Factoren die bulkdichtheid beïnvloeden zijn onder meer deeltjesgrootte en -vorm, vochtigheid, samenstelling, perforering en hoe strak het materiaal is geladen of gemeten. In de praktijk geven bulkdichtheid en porositeit inzichten in doorstroom, transport en wortelgroei in bodem, evenals in de opslag, transport en verwerking van poeders en korrelvormige materialen.