bruikbaarheidstesten

Bruikbaarheidstesten zijn evaluatiemethoden waarmee de bruikbaarheid van een product wordt onderzocht. Doel is vast te stellen in welke mate gebruikers het product effectief, efficiënt en tevredenstellend kunnen gebruiken om hun doel(en) te bereiken. De resultaten vormen input voor ontwerp- en ontwikkelbeslissingen en helpen bij het prioriteren van verbeteringen.

Een typisch usability-testproces bestaat uit planning, rekrutering van representatieve gebruikers, het definiëren van concrete taken en scenario's, het uitvoeren van de tests (gemodereerd of onopgeleid), en het analyseren van de verzamelde data. Tijdens de test observeert een onderzoeker gebruikers terwijl zij taken voltooien, vaak met behulp van think-aloud, en worden problemen en frustraties vastgelegd.

Tests kunnen gemodereerd of onopgeleid (remote) worden uitgevoerd. Moderated testing gebeurt onder begeleiding van een facilitator die vragen stelt en verduidelijkt, terwijl unmoderated tests door de gebruiker zelfstandig worden uitgevoerd met digitale tooling. Data wordt zowel kwalitatief (observaties, gebruikersfeedback, issuebeschrijvingen) als kwantitatief (taakvoltooiingspercentages, tijd tot voltooien, foutpercentages, tevredenheidsmetingen zoals de System Usability Scale) verzameld.

Uitkomsten omvatten een lijst van bevindingen met prioriteiten en concrete aanbevelingen voor ontwerpverbeteringen. Het doel is een iteratief proces waarbij ontwerpen snel worden aangepast en opnieuw worden getest. Bruikbaarheidstesten worden vaak ingezet tijdens de ontwerp- en ontwikkelingsfase, van vroeg prototype tot eindproduct, maar kunnen ook worden toegepast bij bestaande producten om knelpunten te identificeren.

Zie ook ISO 9241-210 en gerelateerde onderzoeksmethoden. In dit artikel ligt de nadruk op praktijktoepassing en bruikbare resultaten voor productteams.

---