biodiversiteitspatronen

Biodiversiteitspatronen zijn regelmatigheden in de hoeveelheid soorten en de samenstelling van levende wezens die voorkomen over verschillende plaatsen en tijden. Ze beschrijven hoe soortrijkdom, verdeling van individuen en functionele eigenschappen variëren met omgevingsfactoren, gebiedsgrootte en historische processen.

Een bekend patroon is de latitudinale diversiteitsgradiënt: in het algemeen is de soortrijkdom groter in tropische regio's en neemt af naar de polen, hoewel lokale uitzonderingen voorkomen. Andere factoren zoals temperatuur, produceren, productiviteit en historische contingenties spelen hierbij een rol.

Een tweede fundamentele patroon is de relatie tussen gebiedsoppervlakte en soortrijkdom: grotere gebieden dragen doorgaans meer soorten; de relatie wordt beschreven met S = cA^z en schattingen van z variëren per schaal en taxon. Regionale verschillen in klimaat en reliëf dragen bij aan afwijkingen van deze algemene trend.

Beta-diversiteit meet de afwisseling in soorten tussen plaatsen; gamma-diversiteit is de totale soortrijkdom binnen een grotere regio. In mosaïeklandschappen en bij habitatfragmentatie zien we vaak hogere beta-diversiteit door diferente habitats en isolatie van populaties.

Abundantiepatronen tonen dat veel gemeenschappen een overvloed aan zeldzame soorten hebben en een paar algemeen voorkomende soorten domineren; de waargenomen verdelingen volgen vaak een log-normale of log-series verdeling.

Fylogenetische en functionele diversiteit geven extra patronen: verwantschap en de verdeling van functies kunnen variëren met omgeving, wat inzicht biedt in ecologische niches en onderliggende processen zoals selectie, dispersie, drift en evolutie.

Menselijke activiteiten beïnvloeden deze patronen sterk: habitatverlies, fragmentatie, invasieve soorten en klimaatverandering kunnen de patronen verschuiven en de risico’s voor soorten verhogen.