betekenisindeling

Betekenisindeling is in de taalkunde en lexicografie de ordening van de betekenissen die een woord of andere taaleenheid kan hebben. Het gaat om het onderscheiden en structureren van verschillende senses van een lemmas, zodat ze duidelijk van elkaar kunnen worden onderscheiden en toegankelijk blijven voor gebruikers. In het Nederlands wordt de term vaak gebruikt bij de beschrijving van woordenboekinhoud en bij semantisch onderzoek.

In woordenboeken is betekenisindeling een kernproces: redacteurs identificeren de verschillende betekenissen, bepalen wanneer een nieuwe betekenis ontstaat en nummeren of labelen die betekenissen. Criteria kunnen contrast met bestaande betekenissen, gebruikscontext en duidelijke voorbeelden zijn. Het resultaat is een senselijst die de lexicale polysemie van een woord zichtbaar maakt, bijvoorbeeld bank met betekenissen als zitbank en financiële instelling.

De studie van betekenisindeling raakt aan concepten zoals polysemie (meerdere verwante betekenissen), homonymie (identieke vorm, verschillende betekenissen), en semasiologie versus onomasiologie. Semantische velden en taxonomieën of netwerken beschrijven hoe betekenissen onderling verwant zijn. In informatietalen en NLP wordt betekenisindeling vertaald naar georganiseerde klassen in lexicale netwerken, wat helpt bij woord-sense disambiguatie en automatische annotatie.

In educatie, taalkunde en digitale lexicografie ondersteunt betekenisindeling lees- en taalverwerving, vertaalwerk en informatica-toepassingen door de betekenissen van woorden transparant te maken.