beleidsonderzoeken

Beleidsonderzoek is een systematisch onderzoeksproces gericht op het ondersteunen van beleidsbesluiten. Het onderzoekt een beleidsprobleem, de mogelijke oplossingsroutes en de verwachte gevolgen voor verschillende stakeholders. Het doel is om betrouwbare, onderbouwde informatie te leveren die politici en ambtenaren helpt bij het kiezen van een koers.

Het veld omvat doorgaans probleemdefinitie, analyse van alternatieven, inschatting van effecten, kosten en baten, implementatie- en uitvoeringsaspecten, en risico’s. Beleidsonderzoek onderscheidt zich van evaluatie: evaluatie toetst al gevoerde beleidsmaatregelen en hun prestaties, terwijl beleidsonderzoek vaak vooruitkijkend is en gericht op beleidsalternatieven en haalbaarheid. Het kan ook elementen van effectevaluatie bevatten als er al een beleidsvoorstel bestaat.

Methoden die in beleidsonderzoek worden toegepast, zijn onder meer literatuur- en databankonderzoek, statistische analyse, modelberekeningen, (gestructureerde) interviews, casestudies, pilots en scenario-analyses. Vaak worden zowel kwantitatieve als kwalitatieve bronnen benut, en wordt een kosten-baten- of impactsanalyse toegepast om de consequenties voor diverse groepen inzichtelijk te maken.

De uitvoering vindt meestal plaats door ministeries, parlementen, onafhankelijke adviesbureaus of onderzoeksinstellingen en leidt tot produceerde rapporten, beleidsadviezen en sometimes aanbevelingen met implementatie- en monitoringplannen. Kwaliteit en transparantie staan centraal, met aandacht voor methodische verantwoording, betrokkenheid van stakeholders en het expliciet maken van beperkingen en onzekerheden. Beleidsonderzoek vormt zo een cruciaal onderdeel van de beleidsvorming en -doorlichting in overheden.