barmhartige

Barmhartige is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat merciful of compassievol betekent. Het wordt gebruikt om personen, handelingen of omstandigheden te beschrijven die medelijden, ontferming of compassion tonen. In normale zinsbouw verschijnt de vorm barmhartig voor onbepaalde of onbeklemtoonde zelfstandige naamwoorden, terwijl de combinatie met het bepaalde lidwoord de vorm barmhartige verkrijgt, bijvoorbeeld de barmhartige mens of de barmhartige Samaritaan.

Etymologie: barmhartig komt uit het Oudnederlands en is samengesteld uit barme (pity, medelijden) en hartig (hartelijk). Het beeld van een “hart vol medelijden” ligt aan de basis. De term heeft verwante vormen in andere Germaanse talen, zoals het Duitse barmherzig en het Nederlandse barmhartigheid, wat mercy of vergeving aanduidt.

Gebruik en betekenis: De term wordt veel gebruikt in religieuze en morele contexten, maar ook in seculiere stijl om menselijke empathie te benadrukken. In religieuze literatuur en liturgie verschijnt vaak de uitdrukking barmhartig God of barmhartigheid om goddelijke ontferming aan te geven. Het begrip barmhartigheid wordt gezien als een deugd, nauw verbonden met liefdadigheid en menselijk mededogen.

Cultureel belang: Een kenmerkende uitdrukking is de Barmhartige Samaritaan, de titel van de Parabel uit het Evangelie volgens Lucas. In het Nederlands wordt deze figuur vaak als “de Barmhartige Samaritaan” aangeduid, een symbool voor naastenliefde en compassie.

Zie ook: barmhartigheid, medemenselijkheid, liefdadigheid, de Barmhartige Samaritaan.