autyzmu

Autyzm, zwany również spektrum zaburzeń autystycznych, to neurodevelopmentalne zaburzenie charakteryzujące się trwałymi trudnościami w kontaktach społecznych i komunikacji oraz ograniczonymi, powtarzalnymi wzorcami zachowań, zainteresowań i aktywności. Opisywany jest jako spektrum, ponieważ objawy i ich nasilenie są bardzo zróżnicowane między osobami. Wczesne objawy mogą obejmować opóźnienia w rozwoju mowy, ograniczoną interakcję społeczną, brak spontanicznej zabawy typowej dla rówieśników, utrwalone zainteresowania lub powtarzalne ruchy. Często występują także nadwrażliwość lub wyczulenie na bodźce zmysłowe.

Diagnoza opiera się na ocenie klinicznej prowadzonej przez zespół specjalistów, takich jak psycholog, pediatra, neuropsycholog i logopeda. Nie ma jednego diagnostycznego testu. Kryteria DSM-5/ICD-11 uwzględniają wzorzec zachowań i rozwój w wieku przedszkolnym lub młodszych latach. Wczesna diagnoza i odpowiednie interwencje mogą poprawiać perspektywy funkcjonowania osób z autyzmem.

Przyczyny autyzmu są wieloczynnikowe. Najważniejszym czynnikiem jest genetyka; setki genów mogą zwiększać ryzyko, a czynniki środowiskowe odgrywają pewną rolę. Neurobiologia wskazuje na różnice w połączeniach mózgowych i przebiegu przetwarzania bodźców.

Wsparcie obejmuje indywidualizowane programy edukacyjne, terapie mowy i komunikacji, terapię behawioralną i społeczną, terapię zajęciową oraz wsparcie sensoryczne. Skuteczność interwencji różni się, a decyzje o nich podejmuje się na podstawie potrzeb danej osoby. W społeczeństwie dąży się do akceptacji, inkluzji i wykorzystania indywidualnych mocnych stron.