arbeidrechten

Arbeidsrechten zijn de kernrechten en beschermingen die gelden voor werknemers in de arbeidsrelatie. Ze vormen samen met arbeidsrecht het kader waarin werk, loon, arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid geregeld worden. Arbeidsrechten bestaan op internationaal, Europees en nationaal niveau en worden toegepast via verdragen, wet- en regelgeving en rechtspraak.

Belangrijke onderdelen zijn onder meer gelijke behandeling en non-discriminatie; een eerlijk loon of wettelijk minimumloon; regels over arbeidstijden en rusttijden; vakantie- en verlofrechten (zoals ouderschapsverlof en ziekteverlof); veiligheid en gezondheid op de werkplek; privacy en bescherming van persoonsgegevens; en sociale zekerheidsrechten zoals ziekte-, ouderschaps- en werkloosheidsuitkeringen.

Daarnaast omvatten arbeidsrechten collectieve rechten: vrijheid van vereniging en het recht op collectieve onderhandelingen via vakbonden; bescherming tegen ongerechtvaardigd ontslag, en de bijbehorende procedures, opzegtermijnen en transitievergoedingen; en verplichtingen tot redelijke herplaatsing of re-integratie waar mogelijk.

De regels zijn gebaseerd op internationale normen van de ILO en Europese richtlijnen en worden overgenomen in nationale wetgeving. Handhaving vindt plaats door overheidsinstanties, rechterlijke instanties en, waar mogelijk, sociale partners zoals vakbonden en werkgeversorganisaties. In de moderne arbeidsmarkt staan arbeidsrechten voor uitdagingen door flexibele arbeid, platformwerk en globalisering, waardoor voortdurende reflectie en aanpassing van regels noodzakelijk zijn.