antyoksydacyjn

Antyoksydacyjny odnosi się do właściwości lub procesów mających na celu ochronę przed utlenianiem. W kontekście chemii i biochemii antyoksydanty to związki, które spowalniają lub hamują utlenianie poprzez neutralizowanie wolnych rodników tlenowych (ROS) i azotowych (RNS). Dzięki temu ograniczają uszkodzenia komórek i biomolekuł, takich jak lipidy, białka i kwasy nukleinowe.

Mechanizm działania antyoksydacyjnego obejmuje przekazywanie elektronów, redukcję reaktywnych cząsteczek i regenerację innych antyoksydantów. Wyróżnia się antyoksydanty enzymatyczne, takie jak dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), katalaza i peroksydaza glutationowa, które przekształcają ROS w mniej szkodliwe formy. Antyoksydanty nieenzymatyczne, np. witamina C, witamina E, karotenoidy i flawonoidy, bezpośrednio neutralizują wolne rodniki oraz wspierają funkcję systemów enzymatycznych.

Kluczowe źródła antyoksydantów w diecie obejmują owoce i warzywa (zwłaszcza jagody, cytrusy, zielone liściaste), orzechy, nasiona, oliwa z oliwek i inne oleje roślinne. Mikroelementy, takie jak selen, cynk, miedź i mangan, pełnią role kofaktorów enzymatycznych antyoksydantów.

W kontekście zdrowia publicznego istnieje związek między stresem oksydacyjnym a chorobami układu sercowo-naczyniowego, starzeniem się oraz niektórymi nowotworami. Mowa także o krytyce suplementów antyoksydantów: wyniki badań klinicznych są mieszane, a w niektórych przypadkach wysokie dawki mogą nie przynosić korzyści lub być szkodliwe. Z tego powodu zaleca się przede wszystkim uzyskiwanie antyoksydantów z zrównoważonej diety.