afschermingsniveaus

Afschermingsniveaus zijn vooraf vastgestelde grenzen voor stralingsbescherming. Ze geven aan welk niveau van afscherming nodig is om blootstelling aan ioniserende straling onder een aanvaardbaar niveau te houden. In de praktijk dienen afschermingsniveaus als ontwerpeisen bij de aanleg en aanpassing van ruimten en installaties waar straling wordt gebruikt of geproduceerd, zoals ziekenhuizen, laboratoria en kerninstallaties.

Een afschermingsniveau kan betrekking hebben op de maximale dosis of de maximale dosis die achter een scherm wordt ontvangen. Het wordt bepaald met wettelijke limieten, bijvoorbeeld 20 millisievert per jaar voor beroepsmatige blootstelling en 1 millisievert per jaar voor het publiek, afhankelijk van de regelgeving. De bepaling houdt rekening met de verwachte werkbelasting, bezettingsgraad en het gebruik van de bron. Ontwerpers kiezen materialen en dikten (bijvoorbeeld lood of beton) en plaatsen deuren, vensters en compartimenten zodat aan het niveau wordt voldaan.

Technisch gezien wordt de benodigde afscherming berekend met de attenuatiecurve van de bron en materiaal. Dit gebeurt vaak aan de hand van concepten als halvewaarde laag en tiendewaarde laag en kan resulteren in specifieke vereisten voor barrières, zoals minimale dikte of materiaalkeuze. Praktische uitkomsten worden weergegeven als barrièrematen of als verwachte maximale dosis achter de barrière. Doorgaans worden simulaties en dosimetrische metingen gebruikt om te verifiëren dat het achter de barrière geldende niveau niet hoger is dan het afgesproken.

In regelgeving en normen, zoals die van ICRP en nationale stralingsbeschermingsregels, staan de specifieke afschermingsniveaus per toepassing en energiebereik. De regels vragen periodieke controles en dosimetrie om naleving en veiligheid te waarborgen.