acetylsalicylzuur

Acetylsalicylzuur, vaak afgekort ASA, is een niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddel (NSAID) met pijnstillende, koortsverlagende en ontstekingsremmende eigenschappen. Daarnaast heeft het een antitrombotisch effect door irreversibele remming van cyclo-oxygenase-1 (COX-1) in bloedplaatjes, wat de productie van tromboxaan A2 verlaagt. Door dit antiplatelet effect wordt ASA op lage dosis gebruikt ter preventie van hart- en vaatincidenten bij bepaalde risicogroepen, terwijl hogere doses primair voor pijn en ontsteking dienen.

ASA wordt oraal genomen en wordt snel in de darmen geabsorbeerd. Het wordt in de lever door hydrolyse omgezet in salicylzuur, wat verantwoordelijk is voor een groot deel van de farmacologische activiteit. Salicylzuur wordt verder gemetaboliseerd en uitgescheiden via de nieren. De halfwaardetijd is dosisafhankelijk en kan bij hogere doseringen toenemen.

Toepassingen omvatten pijnverlichting bij milde tot matige pijn, koortsverlagend bij infecties of ontstekingsaandoeningen en, bij lage doses, preventie van cardiovasculaire gebeurtenissen bij geselecteerde patiënten, vaak als aanvulling op leefstijlmaatregelen en andere medicatie. ASA kan worden gebruikt in combinatie met andere behandelopties onder medisch toezicht.

Bijwerkingen: maagklachten, gastritis en bloedingen; bij overdosering ototoxiciteit (tinnitus) en ademhalingsproblemen; risico op het syndroom van Reye bij kinderen met virale infecties; het kan allergische reacties geven bij mensen met ASA-intolerantie. Contra-indicaties: actieve peptische zweer, ernstige lever- of nierfunctie, zwangerschap in het derde trimester.

Geschiedenis: ASA werd in 1897 door chemicus Felix Hoffmann bij Bayer ontwikkeld en op de markt gebracht onder de naam aspirin in 1899.