Vulwoorden

Vulwoorden zijn korte geluiden of woorden die in gesproken taal dienen om een pauze op te vullen of spreeksituaties te sturen. Ze dragen weinig tot geen semantische inhoud bij aan de boodschap en worden gezien als hulpmiddelen in de uitvoering van de taal.

Veelvoorkomende Nederlandse vulwoorden zijn klankverruimende uitingen zoals "uh", "eh", "hm" en "hmm". Daarnaast bestaan er lexicale vulwoorden en uitdrukkingen zoals "nou", "zeg maar" en "dus" die soms als filler functioneren, evenals herhalingen.

De belangrijkste functie is het behouden van de spraakstroom en het geven van tijd om na te denken, een uitspraak te plannen of het volgende woord te introduceren. Vulwoorden kunnen ook helpen om de toon verzachtend te houden, onzekerheid uit te drukken of de gesprekspartner ruimte te geven om te reageren. In formele spraak komen ze doorgaans minder frequent voor.

Onderzoek naar vulwoorden gebeurt in spraakcorpora en pragmatische analyse. De telling en classificatie van vulwoorden varieert per annotatiesysteem, omdat sommige woorden ook als discoursmarkering of beoordelingsmiddel kunnen worden gezien. Sprekers, regio’s en sociale context beïnvloeden het gebruik sterk; kinderen leren het vroeg.

Zie ook: discourse marker, disfluency, filler (linguistics).