Vrijgifte

Vrijgifte is een begrip uit het Nederlands dat verwijst naar de handeling waarbij een materiaal of dataset vrij beschikbaar wordt gesteld voor hergebruik door anderen, vaak onder een open licentie of door het materiaal in het publieke domein onder te brengen. Het doel is de vindbaarheid, reproduceerbaarheid en samenwerking te vergroten.

Het concept wordt toegepast in diverse domeinen, zoals software, wetenschappelijke data, cultureel erfgoed en onderwijs. Bij vrijgifte laat de rechthebbende expliciet toe dat anderen het materiaal kopiëren, wijzigen en verspreiden, soms onder voorwaarden (bijv. naamsvermelding of het behoud van dezelfde licentie).

Vrijgifte kan plaatsvinden via verschillende regelingen: publieke-domein-dedicatie (zoals CC0), open licenties zoals Creative Commons (bijv. CC BY, CC BY-SA, CC BY-ND) of andere vormen van vrijgegeven bestanden. Een producent of instelling kan het materiaal vrijwillig vrijgeven zonder vergoeding of onder voorwaarden die aansluiten op het doel.

Juridisch gezien bepaalt de gekozen regeling welke gebruiksrechten worden verleend en onder welke voorwaarden. Rechthebbenden behouden soms moraalrechten of andere rechten zelfs bij vrijgifte, afhankelijk van de jurisdictie en de licentie. Het proces omvat het expliciet vastleggen van de licentie of publieke-domein-dedicatie, het publiceren van duidelijke metadata en het informeren van gebruikers over de toegestane hergebruik.

Zie ook: publieke domein, open licenties, Creative Commons, open data, open access.