Voorzetselgroep

Een voorzetselgroep is een syntactische eenheid in het Nederlands die bestaat uit een voorzetsel en zijn complement. Het complement is meestal een zelfstandig naamwoordgroep of een voornaamwoord, en kan determiners, bijstellingen en andere modifiers bevatten. De voorzetselgroep zelf heeft geen eigen werkwoordelijk kern en functioneert als een taalonderdeel dat de relatie aangeeft tussen andere zinsdelen.

Structuur en onderdelen: de kern is een voorzetsel zoals in, op, met, aan, tussen, zonder, door, wegens, voor, enzovoort. Het object van het voorzetsel is meestal een zelfstandig naamwoordgroep of een voornaamwoord, eventueel met determiners en bijvoeglijke bepalingen. Voorbeelden zijn 'in het park', 'op de tafel', 'met een hoed', 'zonder problemen'.

Functies in de zin: voorzetselgroepen kunnen fungeren als bijwoordelijke bepalingen (bv. plaats, tijd, oorzaak, wijze) of als postnominale modificatoren die een zelfstandig naamwoord nader specificeren, zoals in 'de man met een hoed' of 'het boek op de plank'. Ze kunnen ook dichtbij een werkwoord voorkomen en zo de betekenis van het werkwoord beïnvloeden, bijvoorbeeld in uitdrukkingen als 'denken aan een oplossing'.

Verwante begrippen: in sommige leerboeken wordt onderscheid gemaakt tussen voorzetselgroepen en voorzetselvoorwerpen. Een voorzetselvoorwerp is een voorzetselgroep die als lijdend voorwerp van een werkwoord fungeert, zoals in 'denken aan een probleem' (waarbij 'aan een probleem' als voorzetselvoorwerp kan worden gezien). Over het algemeentypes de voorzetselgroep echter een structureel onderdeel dat zinsrelaties aangeeft zonder per se het object van een werkwoord te zijn.