Volatiliteitsprofielen

Volatiliteitsprofielen is een term uit de financiële sector die verwijst naar de patronen waarin volatiliteit zich gedraagt over tijd, over verschillende looptijden of over verschillende markten. Ze geven inzicht in hoe sterk en wanneer prijsbewegingen waarschijnlijker zijn en worden gebruikt bij risicobeoordeling en derivative pricing. Profielen kunnen gebaseerd zijn op gerealiseerde volatiliteit uit historische rendementen of op afgeleide volatiliteit die uit opties wordt afgeleid (implied volatility).

Er bestaan verschillende typen volatiliteitsprofielen. Gerealiseerde volatiliteitsprofielen beschrijven hoe volatiliteit over tijd fluctueert, vaak gemeten via terugkeren in rolling windows of intraday gegevens. Implied volatiliteitsprofielen komen voort uit optiesprijzen en geven een beeld van volatiliteit over verschillende looptijden en strike-prijzen. Daarnaast kan men spreken van de volatiliteitstermstructuur, die aangeeft hoe volatiliteit verandert naarmate de tijdshorizon toeneemt, en van cross-asset profielen die volatiliteitspatronen tussen verschillende activa vergelijken.

Constructie en benaderingen. Gerealiseerde volatiliteit kan worden berekend met methoden als EWMA, GARCH of HAR, op basis van historische rendementen. Implied volatiliteitsprofielen worden afgeleid uit de optiesmarkt en kunnen worden geglättet tot een volatiliteitssurface of -smile. Modellen als stochastic volatility en verschillende GARCH-varianten kunnen profielen simuleren en extrapoleren.

Toepassingen en beperking. Volatiliteitsprofielen worden gebruikt in risicobeheer (VaR, CVaR, stress tests), prijzing en hedging van opties, en bij portefeuilleoptimalisatie. Beperkingen zijn onder meer dat ze gevoelig zijn voor datafrequentie en liquiditeit, dat er model- en assumptierisico is, en dat regimeverschuivingen de stabiliteit van profielen kunnen ondermijnen.