Uitstrekkend

Uitstrekkend is een Nederlands woord met meerdere functies: het kan dienen als bijvoeglijk naamwoord en als tegenwoordig deelwoord van samengestelde werkwoorden met uit- en strekken. In beide gevallen verwijst het naar iets dat zich uitstrekt, uitbreidt of in beweging is, of naar een lengte of gebied dat zich uitstrekt.

Etymologie en vorming: uitstrekkend is gevormd uit het prefix uit- en de stam van het werkwoord strekken (present participle strekkend). Het woord duidt doorgaans op een proces van uitbreiding of uitbreiding in de tijd of ruimte, in tegenstelling tot statische bentheden die met uitgestrekt vaak worden aangeduid.

Gebruik en nuance: uitstrekkend heeft een dynamische nuance. Het beschrijft iets dat gaande is of nog aan het uitrekken is, bijvoorbeeld beweging, invloed of een gebied dat zich uitstrekt. In contrast hiermee wordt uitgestrekt of uitgestrekt gebruikt als statische beschrijving van een toestand waarin iets volledig is verlengd of wijd is.

Voorbeelden: een uitstrekkende horizon beschrijft een horizon die zich ver uitstrekt tot ver in de verte; de uitstrekkende invloed van een besluit kan breed voelbaar zijn in een regio. Ook in zinnen met een werkwoordelijke betekenis kan men zeggen: “zijn armen uitstrekkend naar de lucht” of “de uitstrekkende beweging van de trein.”

Verwant en verwant gebruik: uitgestrekt is het verwante voltooid deelwoord en beschrijft vaak een voltooide toestand, bijvoorbeeld een uitgestrekt landschap. Uitstrekkend en uitgestrekt kunnen samen worden gebruikt om respectievelijk proces en toestand te onderscheiden.