Serotypering

Serotypering is het proces waarbij de serotype van een micro-organisme wordt bepaald op basis van zijn oppervlakteantigenen met behulp van serologische testen. Het doel is om exacte identificatie van specifieke stammen mogelijk te maken, wat belangrijk is voor epidemiologie, klinische diagnostiek en volksgezondheid.

Bij klassieke serotypering worden antisera gebruikt in agglutinatie- of immunoassay-tests om op oppervlakte-expressie van antigenen te toetsen. Bij veel gramnegatieve bacteriën worden O-antigenen (somatische antigenen) en H-antigenen (flagellaire antigenen) geanalyseerd. Voor bepaalde genera gelden specifieke schemas; bijvoorbeeld bij Salmonella enterica wordt vaak de Kaufmann-White-schematische indeling toegepast, met O- en H- antigenen en soms Vi-antigen. Ook bij andere ziekteverwekkers zoals Neisseria meningitidis en Streptococcus pneumoniae wordt serotypering gebruikt op basis van capsulaire polysacchariden of andere kenmerkende antigenen.

Toepassingen van serotypering zijn onder meer het traceren van uitbraken, monitoring van pathogenendruk en virulentiefactoren, voedselveiligheidscontroles en ondersteuning van vaccinontwerp en -evaluatie. Serotypering blijft een belangrijke standaard in klinische microbiologie, deels vanwege zijn directe koppeling aan antigenvariatie in populations.

Moleculaire serotypering omvat DNA-gebaseerde methoden zoals PCR, DNA-microarrays en in silico serotypering uit gehele-genoomsequentiegegevens. Voorbeelden zijn in silico systemen die serotypering voorspellen uit WGS-gegevens. Deze methoden kunnen sneller en veiliger zijn en minder afhankelijk van specifieke antisera, maar vereisen sequencing- en bioinformatica-infrastructuur en kunnen in sommige gevallen ambigu zijn.

Beperkingen van serotypering zijn onder meer kruisreacties tussen antigenen, niet-typeerbare stammen, afhankelijkheid van kwalitatieve antisera, en variaties tussen laboratoria in interpretatie en reagents.