Röntgensystemen

Röntgensystemen zijn apparaten die röntgenstraling genereren en registreren om interne structureren zichtbaar te maken. Ze worden ingezet in de geneeskunde, tandheelkunde, industrie en onderzoek en bestaan doorgaans uit een röntgenbuis met een hoogspanningsgenerator, een proefobject of patiënt en een detector of beeldmateriaal. Mogelijke beeldvormingstypen zijn röntgenopnames, fluoroscopie en computertomografie.

Belangrijke componenten zijn de röntgenbuis, hoogspanningsgenerator en collimator, evenals draag- en positioneringssystemen en een detector. Detectoren kunnen bestaan uit films, CR/DR-systemen of digitale panel detectors. Moderne systemen werken meestal digitaal en gebruiken software voor acquisitie en beeldverwerking. Veiligheidsvoorzieningen zoals afscherming, interlocks en automatische belichtingscontrole helpen dosis te beperken.

Toepassingen variëren: medische beeldvorming met röntgenopnames, fluoroscopie en mammografie; tandheelkundige röntgenopnames met intraorale sensoren; en industriële radiografie voor NDT (zoals lassen en halffabrikaten). Systemen verschillen in geometrie en mobiliteit: vaste installaties en draagbare units; stilstaande beelden versus dynamische beelden; en CT voor 3D-reconstructies.

Principe: röntgenstraling ontstaat wanneer elektronen in de buis tegen de anode botsen en versnelde elektronen worden afgeremd en karakterstraling produceren; door het object gaande straling wordt gedeeltelijk geabsorbeerd en geregistreerd. Het beeld weerspiegelt de dichtheid en dikte van het object. Belangrijke factoren zijn kilovolt-piek (kVp), stroomsterkte (mA) en belichtingstijd, en moderne systemen gebruiken geavanceerde algoritmen voor ruisreductie en reconstructie.

Veiligheid en regelgeving: röntgensystemen vallen onder stralingsveiligheidsvoorschriften en medische- of industriestandaarden. ALARA-principe (as low as reasonably achievable) is standaard. Elektrische veiligheid en prestaties worden vaak geregeld volgens normen als IEC 60601-1 en specifieke imaging-normen, met shielding, toezicht en dosismeting.