Psychosozialdiensten

Psychosozialdiensten is een verzamelnaam voor diensten die psychosociale behoeften van individuen, gezinnen en gemeenschappen ondersteunen. De term verwijst naar de combinatie van psychische zorg en maatschappelijke ondersteuning en is gangbaar in Duitstalige en Nederlandstalige gezondheids- en welzijnssystemen. Doel is het bevorderen van mentale gezondheid, sociaal functioneren en sociale inclusie, met aandacht voor de wisselwerking tussen privéleven, werk en sociale relaties.

De diensten omvatten onder meer psychologische en psychotherapeutische begeleiding, sociale werkbegeleiding, crisisopvang, conflictbemiddeling, familie- en gezinsondersteuning, rehabilitatie, en programma's voor werk en participatie. Ook preventie, vroege signalering en re-integratie na ziekte of trauma vallen hieronder. Doelgroepen zijn onder meer kinderen en jongeren, volwassenen, ouderen, gezinnen en mensen met een kwetsbare situatie zoals vluchtelingen of mensen met verslavingsproblematiek.

Dergelijke diensten worden geleverd door een mix van professionals zoals psychologen, maatschappelijk werkers, psychiaters, verpleegkundigen, counselors en peer-ondersteuners. Ze werken vaak in multidisciplinaire teams binnen ziekenhuizen, GGZ-instellingen, gemeentelijke sociale diensten, scholen, opvangcentra en NGO's. Toegang verloopt via zorgverzekeraars, gemeenten of sociale instellingen, met variërende criteria per land.

Doel is verbetering van welzijn, veerkracht en maatschappelijke participatie; meten van resultaten gebeurt vaak via klachtenreductie, functioneringsniveaus en zelfredzaamheid. Uitdagingen zijn onder meer beperkte middelen, wachtlijsten, stigma, en de noodzaak van lokale en culturele afstemming. Een mensgerichte, traumabewuste en rights-based benadering staat centraal in moderne psychosociale zorg.