Populistisch

Populistisch is een Nederlands adjectief dat wordt gebruikt om politieke actoren, bewegingen of retoriek te beschrijven die populisme toepassen. Populisme wordt vaak gezien als een politiek repertoire waarin de nadruk ligt op een tegenstelling tussen 'het volk' en een vermeende elite, en waarin beloftes worden gedaan van eenvoudige, directe oplossingen voor problemen.

Het woord populist is afgeleid van populus, het Latijnse woord voor 'het volk'. Populistische tendensen kunnen zowel links als rechts voorkomen en hoeven geen vaste ideologie te volgen; populisme is eerder een stijl of aanpak dan een ideologie.

Kenmerken van populistische communicatie zijn onder meer een heldere tweedeling tussen het goede volk en de corrupte of vijandige elite, eenvoudig en emotioneel geladen taalgebruik, directe aanspreekvorm aan het volk, wantrouwen ten opzichte van gevestigde media en experts, en een sterke leidersfiguur. Populistische bewegingen kunnen nationalistische, anti-immigratie- of sociaal-economische retoriek gebruiken, maar dit varieert per context.

In de publieke discussie wordt 'populistisch' zowel descriptief als pejoratief ingezet. Critici wijzen op risico's voor pluralisme en democratische instituties wanneer populistische retoriek polarisatie bevordert of de autonomie van media en rechterlijke macht ondermijnt. Voorstanders zien populistische strategieën soms als instrument om ongenoegen van bredere bevolkingsgroepen te mobiliseren en politieke participatie te stimuleren.