Poortgebonden

Poortgebonden is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat letterlijk “aan een poort gebonden” betekent. Het woord is samengesteld uit poort (toegang, toegangspoort) en gebonden (beperkt, afhankelijk van). In de letterlijke betekenis kan poortgebonden verwijzen naar fysieke kenmerken of processen die zich aan een toegangspunt bevinden of daaraan zijn gekoppeld, bijvoorbeeld een beveiligingssysteem dat aan een poort werkt of een toegangscontrole die langs een poort plaatsvindt.

In figuurlijke en beleidscontexten wordt poortgebonden vaak gebruikt om gatekeeping of toelatingsmechanismen te beschrijven: toegang tot een dienst of middel is afhankelijk van het passeren door een bepaalde ‘poort’ of het voldoen aan criteria die bij een eerste toegangscontrole worden gesteld. Het begrip komt veel voor in discussies over onder meer gezondheidszorg, sociale zekerheid en onderwijs, waar doorverwijzing, toestemming of een initieel examen als poort kunnen fungeren waardoor verdere stappen pas mogelijk zijn. De exacte betekenis kan per sector verschillen; poortgebonden wordt vooral gebruikt in samengestelde termen (zoals poortgebonden zorg) en minder als een op zichzelf staand, formeel gedefinieerd concept.

Samenvattend verwijst poortgebonden naar systemen of situaties waarin toegang tot iets uiteindelijk wordt bepaald door een gateway of toegangscriterium, vaak uitdrukkend als een vorm van gatekeeping.