Organisatiecultuur

Organisatiecultuur is de verzameling gedeelde opvattingen, normen en waarden die het gedrag en de besluitvorming binnen een organisatie stuurt. Het bepaalt wat als passend wordt gezien, hoe mensen met elkaar omgaan, hoe problemen worden aangepakt en hoe succes wordt gedefinieerd. Cultuur beïnvloedt vrijwel alle aspecten van de organisatie, van interne communicatie tot klantrelaties en innovatie.

Cultuur manifesteert zich op drie niveaus: artefacten en zichtbare elementen (kleding, ruimtelijke indeling, rituelen), expliciete waarden (missie, normen) en basisveronderstellingen die onbewust gedrag sturen en moeilijk te veranderen zijn.

Belangrijke onderdelen zijn onder meer de verhalen en helden die de organisatie inspireren, symbolen en rituelen, de taal en het jargon, leiderschapsstijlen, belonings- en beoordelingssystemen, en de manier waarop beslissingen worden genomen en boodschappen worden gecommuniceerd.

Cultuur ontstaat uit de geschiedenis en het leiderschap van een organisatie en wordt beïnvloed door de omgeving. Subculturen bestaan vaak in afdelingen of functies en kunnen samen of tegenover de dominante cultuur bestaan. Veranderingen in strategie, leiderschap of externe druk kunnen cultuur verschuiven, maar diepgewortelde veranderingsprocessen kosten tijd en betrokkenheid.

Modellen zoals Schein’s drie niveaus, Cameron & Quinn’s vier cultuurtypen (Clan, Adhocratie, Markt, Hiërarchie) en andere waardenmodellen helpen bij diagnose en ontwerp van verandering. Cultuur kan groeien met de organisatie, maar ook hinderen als er een mismatch is met de strategie.

Metingen van cultuur (enquêtes, interviews, observatie) en gerichte interventies op leiderschap, communicatie en rituelen worden gebruikt om gewenste gedragingen te versterken en cultuur op lange termijn te sturen.