Ophalen

Ophalen is een veelgebruikt Nederlands werkwoord met de kernbetekenis het ophalen of verzamelen van iemand of iets bij een andere plek. Het kan gaan om personen (iemand van een plek ophalen), om spullen (een pakket ophalen), of om informatie (gegevens ophalen uit een database). Het roept het idee op van verplaatsing naar een locatie om iets terug te brengen of te bemachtigen. Voorbeelden zijn: ouders halen hun kinderen op van school; ik haal het pakket op bij het postkantoor; gegevens ophalen uit een server.

Daarnaast heeft ophalen figuurlijke betekenissen. Zo kun je herinneringen ophalen, wat betekent herinneringen terugbrengen naar het geheugen. In informatica en datamanagement wordt ook gesproken over gegevens ophalen of ophalen uit een repository. In de context van tijd en werk wordt vaker gesproken over inhalen (bijvoorbeeld een achterstand inhalen) dan over ophalen, hoewel beide woorden in sommige gevallen uitwisselbaar zijn.

Grammaticaal is ophalen een separabel werkwoord: het voorvoegsel op verplaatst zich in de tegenwoordige tijd meestal naar het eind van de zin (ik haal op, jij haalt op, wij halen op). In de voltooide tijd blijft het aan de hulpwerkwoordsvorm verbonden: ik heb opgehaald. De gebiedende wijs is bijvoorbeeld haal op. Voorbeelden: ik haal morgen de kinderen op; hij heeft de bestelling opgehaald.