Meerderheiddruk

Meerderheiddruk (meestal geschreven als meerderheiddruk) verwijst naar de druk vanuit een meerderheidsgroep om opvattingen, gedragingen of beleidskeuzes van minderheden of individuen te conformeren. De druk kan formeel zijn, bijvoorbeeld via wetgeving, regels of beleid dat de voorkeur van de meerderheid afdwingt. Ze kan ook informeler voorkomen in sociale interacties, bijvoorbeeld door reputatie- of uitsluitingsmechanismen die afwijkend gedrag ontmoedigen.

Doel en effecten: meerderheiddruk kan bedoeld zijn om consensus of sociale orde te behouden, maar kan leiden tot self-censuur, onderdrukking van afwijkende meningen en aantasting van pluralisme en democratische besluitvorming. Langdurige of hevige druk kan minderheden marginaliseren en het maatschappelijk debat vervormen.

Contexten: de term wordt gebruikt in politieke- en sociologische analyses, maar komt ook voor in onderwijs, arbeidsverhoudingen en online platforms. In elk van deze domeinen kunnen formele maatregelen en informele sociale druk elkaar versterken.

Relaties en kritiek: meerderheiddruk staat dicht bij concepten als de tyrannie van de meerderheid en groepsdruk (peer pressure), en heeft vaak raakvlakken met groepsdenken. Kritiek richt zich op de legitimering van conformiteit ten koste van pluraliteit en vrijheid van meningsuiting. Desondanks kan soms brede steun maatschappelijke besluitvorming bevorderen; het is echter essentieel om mechanismen te hebben die minderheden beschermen en ruimte bieden aan disproportionele standpunten.

Zie ook: tyrannie van de meerderheid, groepsdruk, vrijheid van meningsuiting.