Maatverhouding

Maatverhouding is de relatie tussen de afmetingen van een representatie (zoals een tekening, kaart of model) en de werkelijke afmetingen van het object. De maatverhouding geeft aan hoeveel eenheid op de representatie overeenkomt met hoeveelheid in werkelijkheid, zodat men afmetingen kan afleiden en vergelijken.

De maatverhouding wordt meestal uitgedrukt als een ratio in de vorm 1:N, waarbij N>1. In een 1:50-verhouding komt 1 centimeter op de tekening overeen met 50 centimeter in werkelijkheid. Zo staat een lengte van 2 cm op de tekening bij 1:50 gelijk aan 100 cm (1 meter) in werkelijkheid. Sommige contexten gebruiken eveneens andere notaties zoals N:1, maar de 1:N-formaataanduiding is gangbaar in bouw, kaartkunde en modelbouw. De maatverhouding bepaalt of een afbeelding verkleind of vergroot wordt ten opzichte van de werkelijkheid.

Toepassingsgebieden zijn onder meer architectuur, civiele techniek, cartografie, modelbouw, productontwerp en tentoonstellings- of theaterproducties. In elk geval is de maatverhouding cruciaal voor communicatie, exacte maatvoering en het uitvoeren van berekeningen of inspecties. Het kiezen van een geschikte schaal hangt af van het gewenste detailniveau, de grootte van het object en de beschikbare ruimte voor de representatie.

Berekening en interpretatie: realistische afmetingen worden afgeleid door drawing dimension × schaalfactor te doen. Bij 1:100 bijvoorbeeld betekent 5 cm op de tekening 5 × 100 = 500 cm (5 m) in werkelijkheid. Houd rekening met mogelijke distortie bij kaarten en projecties, en bij bouwtekeningen met normen voor nauwkeurigheid. Maatverhouding vormt zo een fundamenteel instrument voor ontwerp, analyse en communicatie.