Kustwateren

Kustwateren zijn het mariene gebied langs de kust, van de branding tot aan de grens met open zee. Het gebied is dynamisch en wordt sterk beïnvloed door getij, golven en sedimenttransport, en door zoetwatertoevoer uit rivieren. In Nederland omvat dit ook estuariene en brakwaterzones langs de kust en in de estuaria van grote rivieren.

Fysische kenmerken zijn onder meer variërende saliniteit, getijdenzones en verschillende morfologische kenmerken zoals duinen, slikken en estuaria. Het gebied bevat diverse habitats, waaronder zeegrasvelden, schelpenbanken en kustduinen, die een belangrijke voedings- en verblijfplaats vormen voor vissen, ongewervelden en trekvogels.

Menselijke activiteiten zijn onder meer visserij, scheepvaart en kusttoerisme, maar ook kustbescherming via dijken, dammen en zandopspuitingen. Kustwateren leveren randvoorwaarden voor vissers en recreanten, en vormen een integraal onderdeel van ruimtelijke planning, waterbeheer en klimaatadaptatie.

Beheer en bescherming van kustwateren gebeurt op internationaal en nationaal niveau. EU-richtlijnen zoals de Water Framework Directive, en habitat- en vogelrichtlijnen beïnvloeden beleid; op nationaal niveau regelen waterschappen en Rijkswaterstaat dijken, sluizen en zandwinning. De Waddenzee, een belangrijk deel van de Nederlandse kustwateren, is UNESCO-werelderfgoed en Ramsar-gebied met speciale bescherming en beheerplanning.

Uitdagingen voor kustwateren zijn onder meer zeespiegelstijging, erosie, vervuiling en eutrofiëring, verstoring van habitats en effecten van klimaatverandering. Veranderingen in sedimentaanvoer en menselijke activiteiten kunnen leiden tot verlies van biodiversity en recreatieve kansen, waardoor beheer en monitoring cruciaal blijven.