Kostimulatorische

Kostimulatorische signalen vormen aanvullende signalen in het immuunsysteem die nodig zijn voor een volledige activatie van T-cellen (en andere immuuncellen) naast het eerste signaal dat de T-cel ontvangt via de TCR bij herkenning van een peptide-MHC-complex op een antigeen-presenterende cel (APC). Het model van twee signalen stelt dat Signaal 1 wordt geleverd door TCR-peptide-MHC-interactie en Signaal 2 door kostimulatoire interacties tussen moleculen op T-cellen en APC’s. Een bekend voorbeeld is CD28 op T-cellen, dat bindt aan B7-1 (CD80) en B7-2 (CD86) op APC’s.

Zonder kostimulatie kan de T-cel niet voldoende IL-2 produceren en blijft deze anerg of gaat apoptose; kostimulatorische signalen stimuleren proliferatie en differentiatie en dragen bij aan de vorming van immunologisch geheugen. Belangrijke families van kostimulatorische moleculen omvatten de CD28-familie (CD28 en CTLA-4), de TNF-receptor-superfamilie zoals 4-1BB (CD137), OX40 (CD134) en GITR, evenals de CD40-CD40L-as en ICOS-ICOSL.

Praktische implicaties: blokkering van kostimulatie wordt toegepast in transplantatie en auto-immuunziekten met medicijnen zoals CTLA-4-Ig (abatacept/belatacept) die de CD28-B7-interactie remmen. Aan de andere kant worden strategieën die kostimulatie versterken onderzocht en toegepast in kankerimmunotherapie, vaak in combinatie met blokkades van co-inhibitorische signalen zoals CTLA-4 of PD-1, om T-celactivatie te bevorderen. Kostimulatorische signalen vormen daarmee een centraal concept in zowel normale immuniteitsactivatie als in therapeutische modulatie ervan.