Kortetermijnvariatie

Kortetermijnvariatie is variatie in een proces die zich voordoet binnen korte tijdsperioden, vaak dagen of uren. Het onderscheidt zich van langetermijnvariatie zoals trends en seizoenspatronen, die over langere perioden zichtbaar zijn. Het begrip wordt in meerdere vakgebieden gebruikt om fluctuaties te beschrijven die niet direct gerelateerd zijn aan langdurige veranderingen.

In verschillende domeinen wordt kortetermijnvariatie gebruikt om dagelijkse of intraday fluctuaties te duiden. In financiën verwijst het naar kortdurende prijs- of rendementsschommelingen. In meteorologie en klimatologie beschrijft het dagelijkse tot wekelijkse veranderingen in temperatuur, neerslag en andere atmosferische variabelen. In de geneeskunde en biologie kan het verwijzen naar intra-individuele variatie in meetwaarden over korte tijdsintervallen, terwijl in de industrie variaties ontstaan in productieprocessen over korte tijd.

Oorzaken van kortetermijnvariatie zijn onder meer meetfouten en ruis, snelle veranderingen in omgevingsfactoren, en biologische of systeemgerelateerde cycli zoals circadiane ritmes. Ook korte periodes van aandachtige veranderingen in operationele omstandigheden dragen bij. Vaak bestaan kortetermijnvariaties uit een combinatie van echte fluctuaties en meetruis.

Analysemethoden richten zich op het onderscheiden van de korte termijndynamiek van lange termijntrends en ruis. Tijdreeksontleding, bewegende gemiddelden, exponentiële glijding en Fourier- of golfletanalyses zijn gangbare technieken. Statistische maatstaven zoals standaarddeviatie en volatiliteitsmetingen geven inzicht in de intensiteit van de variatie.

Het begrijpen van kortetermijnvariatie is belangrijk voor forecasting, risico-inschatting en kwaliteitscontrole. Een nadeel is dat korte termijnfluctuaties soms moeilijk te onderscheiden zijn van ruis, wat de betrouwbaarheid van besluiten kan beïnvloeden. Zie ook rekening houden met samplingkwaliteit en controleerbaarheid van de meetomgeving.