Koopkrachtontwikkeling

Koopkrachtontwikkeling verwijst naar de verandering in de hoeveelheid goederen en diensten die met een bepaald inkomen kan worden gekocht over een periode, nadat prijsveranderingen zijn meegenomen. Het toont aan in hoeverre inkomens in reële termen groeien of krimpen, oftewel de beweging van de reële welvaartsindicatoren.

Metingen van koopkracht gebeuren door real inkomen te berekenen als nominale inkomen gecorrigeerd voor inflatie. Dit gebeurt vaak met hulpmiddelen zoals de consumentenprijsindex (CPI) of de harmonised index of consumer prices (HICP). Koopkrachtontwikkeling kan ook per hoofd van de bevolking of per huishouden worden gevolgd, en inkomensveranderingen kunnen worden vergeleken met prijsevoluties via indexcijfers of loonindexering.

Belangrijke determinanten van koopkracht zijn onder meer inflatie en het algemene prijsniveau, loonontwikkeling en beloningsbeleid, productiviteitsgroei en economische activiteit, belastingen en socialezekerheidsuitgaven, wisselkoersen en de prijs van geïmporteerde goederen, evenals rente en conjuncturele omstandigheden. De interactie tussen deze factoren bepaalt hoe de koopkracht zich ontwikkelt op korte en lange termijn en verschilt tussen sectoren, huishoudens en regio’s.

Gevolgen en beleid: verschuivingen in koopkracht beïnvloeden consumptie en levensstandaard en kunnen armoedebeperking en ongelijkheidsontwikkelingen sturen. Beleid dat de koopkracht ondersteunt omvat prijsstabiliteit via monetair beleid, fiscale maatregelen en automatische correcties zoals indexering van lonen of uitkeringen.

Toepassing: koopkrachtontwikkeling vormt een kernindicator in macro-economische analyses, arbeidsmarktbeleid en sociale politiek en wordt gebruikt voor internationale vergelijking en lange termijn prognoses. Zie ook: Inflatie, Reëel inkomen, CPI, HICP, Koopkrachtpariteit.