Kandidatuur

Kandidatuur is de toestand of het proces waarbij iemand zich kandidaat stelt voor een functie of positie, meestal in verkiezings- of selectieprocedures. In politieke context verwijst men vaak naar een kandidatuur voor een parlementaire zetel, gemeenteraad of bestuur van een organisatie, maar ook in bedrijven en non-profitorganisaties bestaan kandidaturen voor raden van bestuur of toezicht. Een kandidatuur kan verwijzen naar de handeling van zich kandidaat stellen (een kandidatuur indienen, zich kandidaat stellen) en naar de periode waarin iemand als kandidaat actief kan zijn totdat een uitslag is vastgesteld of de kandidaat wordt uitgeschakeld.

Etymologie: het woord komt uit het Latijnse candidatus, ‘wit gekleed’, verwijzend naar Romeinse kandidaten die met een lichte kleding zichtbaar maakten dat zij in dienst van de staat traden. In het Nederlands is kandidatuur geleend en behoudt het de kern van ‘kandidaat’ als persoon die meedingt.

Context en varianten: in verkiezingen kan een kandidatuur leiden tot deelname aan een kandidatenlijst, of tot een individuele inschrijving bij een of meer partijen. In veel organisaties vindt de kandidatuur plaats via een nominatie- of selectieprocedure, waarbij organisatorische regels bepalen wie zich kan stellen en onder welke voorwaarden. Een leadkandidaat of lijsttrekker kan de positie van de kandidaat versterken.

Procedure en regels: de belangrijkste stappen zijn vaak: eligibility controleren (nationaliteit, leeftijd, lidmaatschap, sancties of veroordelingen waar mogelijk), een kandidatuur indienen bij de relevante autoriteit of partij, registratie van de kandidatuur, en meestal een periode van campagne voeren; sommigen kunnen zich terugtrekken of worden uitgesloten.

Uitkomst: bij de verkiezing wordt de kandidaat die de vereiste zetel of positie wint, gekozen; anders kan de kandidatuur eindigen in terugtrekking of niet-succesvol worden verklaard.