Implantaatwerk

Implantaatwerk is het vakgebied dat zich bezighoudt met ontwerp, vervaardiging, validatie en toepassing van medische implantaten die in het menselijk lichaam worden geplaatst. Voorbeelden zijn tandheelkundige implantaten, orthopedische implantaten zoals heup- of kniegewrichten, craniofaciale implantaten en neurale of cochleaire implantaten. Het doel is langdurige biocompatibele integratie met het lichaam en veilige, functionele ondersteuning of vervanging van beschadigde weefsels of bot.

Historisch overzicht: Moderne implantaatkunde ontwikkelde zich vooral in de tweede helft van de 20e eeuw met de opkomst van osseointegratie, onderzocht door Per-Ingvar Brånemark, wat met name de tandheelkundige implantologie mogelijk maakte. Sindsdien is het vakgebied gegroeid naar een breed scala aan toepassingen en geavanceerde productie- en regeltechnieken.

Materialen en productie: Veelgebruikte implantaatmaterialen zijn titanium en titaniumlegeringen, keramiek en bepaalde polymeren. De oppervlakte van implantaten wordt vaak geactiveerd of gecoat (bijvoorbeeld met hydroxyapatiet) om osseointegratie te bevorderen. Fabricage gebeurt met CNC-bewerkingen, smeden en meer en meer additieve productie (3D-printen) voor patiëntspecifieke vormen. Kwaliteitszorg en steriliteit zijn cruciaal, met normen als ISO 13485 en geldende regelgevende toelatingen (CE-markering in de EU, FDA-regulering in de VS).

Toepassingen en uitdagingen: Toepassingen variëren van tandheelkundige implantaten en heupprothesen tot craniofaciale en spinale implantaten. Belangrijke thema’s zijn biocompatibiliteit, mechanische betrouwbaarheid, infectiepreventie en lange termijn integratie. Toekomstige ontwikkelingen richten zich op gepersonaliseerde implantaten, geavanceerde coatingtechnologieën, additieve productie en slimme implantaten die signalen kunnen monitoren.