Hoornvliestransplantaten

Hoornvliestransplantaten zijn transplantaten van donorhoornvliezen die worden gebruikt om een beschadigde of zieke hoornvlies te vervangen. De ingreep heet keratoplastiek en kan het zicht aanzienlijk verbeteren bij verschillende oogaandoeningen.

Er bestaan verschillende vormen van keratoplastiek. Bij penetrating keratoplastiek (PK) wordt het hele hoornvlies vervangen. Lamellair keratoplastiek vervangt alleen een deel van het hoornvlies, met anterieure lamellulaire keratoplastiek (ALK) en diepe anterieure lamellulaire keratoplastiek (DALK). Endotheliale keratoplastiek vervangt uitsluitend de endotheellaag en omvat DSAEK (Descemet-stripping automated endothelial keratoplasty) en DMEK (Descemet membrane endothelial keratoplasty).

Indicaties zijn onder meer keratoconus, corneale littekens, Fuchs endotheel-dystrofie en bullous keratopathie, evenals trauma en complicaties na eerdere oogoperaties.

Tijdens de operatie wordt een donorhoornvlies op maat gesneden en met fijne hechtingen op het ontvangende oog geplaatst. De genezing duurt maanden; postoperatieve medicatie bestaat uit oogdruppels met cortison en antibiotica, en visuele rehabilitatie volgt doorgaans.

Resultaten variëren per methode en aandoening, maar veel patiënten ervaren betere zicht. Mogelijke complicaties zijn graftafstoting, infectie, verhoogde intraoculaire druk en refractieve afwijkingen zoals astigmatisme. Endotheliale keratoplastie heeft doorgaans gunstige langetermijnresultaten met relatief hoge graft-overleving, maar falen blijft mogelijk.

Donorhoornvliezen worden verstrekt via oogbanken. Beschikbaarheid van donorweefsel verschilt per regio en kan de beslissing beïnvloeden. Wanneer keratoplastiek niet mogelijk is, kunnen alternatieven zoals contactlenzen of keratoprosthesis (kunsthoornvlies) opties zijn.