Hanteerbaar

Hanteerbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets praktisch, beheersbaar of mogelijk te hanteren is. Het wordt gebruikt voor taken, hoeveelheden, processen en informatie die met redelijke inspanning te beheren of manipuleren zijn.

De etymologie ligt in hanteren ('om te hanteren, te gebruiken') met het achtervoegsel -baar dat geschiktheid of mogelijkheid uitdrukt. Zo krijgt een situatie of object de betekenis: het kan worden gehanteerd.

Toepassingsgebied gebeitst breed: een hanteerbare werkdruk, een hanteerbaar bedrag of een hanteerbare hoeveelheid data. In projectmanagement en bedrijfsvoering komen vaak criteria voor die als hanteerbaar worden beschouwd, bijvoorbeeld wat betreft planning, budget en risico’s. In ontwerp- en productiecontexten verwijst hanteerbaarheid naar de mate waarin een proces of systeem zonder onnodige inspanning, complexe handelingen of gespecialiseerde tools kan worden uitgevoerd.

Verwante termen zijn beheersbaar en haalbaar. Het verschil ligt soms in nuance: hanteerbaar legt de nadruk op de feitelijke handeling en de mogelijkheid om iets te manipuleren, terwijl beheersbaar meer wijst op controle en beheersing, en haalbaar op of iets uitgevoerd kan worden. In de dagelijkse taal functioneert hanteerbaar als evaluatiecriterium voor wat praktisch uitvoerbaar is.

Samengevat beschrijft hanteerbaar de mate waarin iets zonder onnodige inspanning of complexiteit kan worden behandeld, toegepast en beheerd.