HCverhouding

HCverhouding, ook wel H/C-verhouding genoemd, is de verhouding van waterstofatomen tot koolstofatomen in een stof. Het kan worden uitgedrukt als een atomaire (mol) verhouding of als een massaverhouding, afhankelijk van de gebruikte methode. In de chemie wordt meestal de atomaire verhouding H/C gehanteerd, weergegeven als het aantal mol waterstof per mol koolstof.

Toepassingen van de HCverhouding zijn onder andere in organische chemie, petrochemie, geologie en milieukunde. In deze context dient de verhouding als indicator voor de structuur en karakter van koolwaterstoffen: een hogere H/C-waarde wijst meestal op een hoger aandeel alifatische (verzadigde) verbindingen, terwijl een lagere waarde duidt op meer aromatische of geconden­seerde structuren. In geologie en olie- en gasonderzoek wordt de H/C-verhouding vaak gebruikt om de mate van maturiteit of aromatisering van organisch materiaal zoals kerogeen en kool te beoordelen.

Metingen en interpretatie: de HCverhouding wordt bepaald via elementenanalyse (CHN-analyse) of gerelateerde spectroscopische technieken. In rapportages over koolwaterstoffen, kolen en roet wordt vaak de H/C-waarde vermeld. Voor eenvoudige koolwaterstoffen hebben verzadigde verbindingen doorgaans hogere H/C-waarden (bijvoorbeeld methaan heeft H/C = 4, ethaan ongeveer 3), terwijl aromatische verbindingen vaak lagere waarden hebben (rond 1 of lager). In steenkool en kerogeenanalyses correleren lage H/C-waarden met meer gearomatiseerde en geconden­seerde structuren en vaak met hogere mate van maturiteit.

Zie ook: waterstof-koolstofanalyse, CHN-analyse, H/C-ratio.